Εργαστήριο Μοριακής Φαρμακολογίας

Το εργαστήριο Μοριακής Φαρμακολογίας ιδρύθηκε το 1989. Σήμερα, έχει τρία  μέλη Δ.Ε.Π.

Μέλη του εργαστηρίου

Μέλη Δ.Ε.Π.
Ευαγγελία Παπαδημητρίου, Καθηγήτρια, Διευθύντρια Εργαστηρίου (ημερομηνία πρώτου διορισμού ως Λέκτορας: 1998)
Μικέλης Κωνσταντίνος, Αναπληρωτής Καθηγητής (ημερομηνία πρώτου διορισμού ως Αναπληρωτής Καθηγητής: 2021)
Σταύρος Τοπούζης, Αναπληρωτής Καθηγητής (ημερομηνία πρώτου διορισμού ως Επίκουρος Καθηγητής: 2006)

Διατελέσαντα μέλη Δ.Ε.Π.
Σταμάτης Παπαϊωάννου, Καθηγητής (1989-2001)
Αντρέας Παπαπετρόπουλος, Καθηγητής, (2003-2013)

Μεταδιδακτορικοί ερευνητές
Άγγελος Κασπίρης (2019 -)

Διατελέσαντες μεταδιδακτορικοί ερευνητές
Μαρία Χατζηαποστόλου (2005-2006)
Παναγιώτα Σταματίου (2006-2007)
Αναστασία Πυριόχου (2003-2009)
Αντωνία Μαραζιώτη (2007-2013)
Βασίλης Κοτσικόρης (2011-2015)
Παναγιώτης Πανόπουλος (2010-2015)
Ευαγγελία Πανταζάκα (2013-2017)

Υποψήφιοι Διδάκτορες
Μαργαρίτα Λάμπρου (2011-)
Πηνελόπη Καστανά (2016 -)
Ευφροσύνη Χολέβα (2016 -)
Σταματική Κατράκη-Παύλου (2016 -)
Δέσποινα Ντενέκου (2017 -)
Ελένη Μουρκογιάννη (2017 -)

Υποψήφιοι Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης
Σκόνδρα Λαμπρινή (2014 -)
Ζωή Πανουτσοπούλου (2016 -)
Μιχαέλα Ενάκε (2017 -)
Φαίνη Κοφινά (2017 -)
Σπυριδούλα Μπαρμπούτση (2018 -)

Διδάκτορες (χρόνος αναγόρευσης)
Χρίστος Χατζημιχαήλ (1999)
Ευσταθία Γιαννοπούλου (2003)
Χρήστος Πολυτάρχου (2005)
Αναστασία Παρθύμου (2005)
Κωνσταντίνος Μικέλης (2009)
Βασιλική Κόικα (2011)
Ευγενία Λαμπροπούλου (2011)
Μαρίνα Κουτσιούμπα (2013)
Σωτηρία Τσιρμούλα (2015)
Bukar Umaru (2015)
Ευαγγελία Ποιμενίδη (2016)
Αντωνία Ασημακοπούλου (2016)
 

Μεταπτυχιακά Διπλώματα Ειδίκευσης (χρόνος αναγόρευσης)
Χρίστος Χατζημιχαήλ (1996), Μαρία Χατζηαποστόλου (1999), Ευσταθία Γιαννοπούλου (2000), Ειρήνη Καρέτσου (2000), Μάρθα Παναγιωτοπούλου (2001), Ελένη Κλιάφα (2002), Σωτήρης Σιδέρης (2002), Χρίστος Πολυτάρχου (2002), Αναστασία Παρθύμου (2002), Κωνσταντίνος Μικέλης (2004), Νικόλαος Καράμπελας (2004), Σταματία Τζιαφέτα (2004), Μαρία Μανιουδάκη (2004), Όλγα Θεοδωρακοπούλου (2005), Χριστίνα Μουλκιώτη (2005), Ελντέμ Σαδίκογλου (2007), Ευαγγελία Ποιμενίδη (2007), Αριάδνη Παπαδοπούλου (2007), Χαρά Νικολάου (2007), Γεώργιος Πολυκάρπου (2007), Έλενα Καϊσή (2007), Ζωή Παναγή (2007), Γεωργία Δρόσου (2007), Αναστάσιος Κουκαλιώτης (2007), Σωτηρία Τσιρμούλα (2007), Μαρίνα Κουτσιούμπα (2007), Κατερίνα Θεοχάρη (2009), Μαργαρίτα Λάμπρου (2009), Χριστίνα Θεοδωροπούλου (2010), Κατερίνα Νταή (2010), Κασπίρης Άγγελος (2010), Ευανθία Σφαέλλου (2010), Διονύσης Βούρτσης (2011), Παναγιώτης Μπουντούρης (2011), Κουρουφέξη Άντρη (2011), Αναστασία Μυρίσσα (2011), Γιάννου Αναστάσιος (2011), Ευαγγελία Δερμιτζιώτη (2012), Μυλωνά Βάια (2013), Κοτσιρίλου Δήμητρα (2013), Αργυροπούλου Βασιλική (2013), Λούτας Βασίλης (2013), Τσιώτος Δημήτριος (2014), Λογγοβίτη Ιωάννα (2015), Τασσόπουλος Δημήτριος (2015), Δρογγίτη Ειρήνη (2015), Παπαχριστοφόρου Παναγιώτα (2015), Τσίγκου Τζοάννα (2016), Χολεύα Ευφροσύνη (2016), Μπουρίκα Κλειώ (2016), Καστανά Πηνελόπη (2016), Χαρίλαος Μαλάκης (2016), Θεοφανοπούλου Βαρβάρα (2017), Μουρκογιάννη Ελένη (2017), Ντενέκου Δέσποινα (2017), Σπυρόπουλος Δημήτρης (2019), Μπούσης Δημήτρης (2019)

Ερευνητικά ενδιαφέροντα

Τα κύρια ερευνητικά ενδιαφέροντα επικεντρώνονται σε φαρμακολογικούς μηχανισμούς που είναι πιθανώς στοχεύσιμοι θεραπευτικά, οι οποίοι παίζουν ρόλο στην παθοφυσιολογία των ενδοθηλιακών και λείων μυϊκών κυττάρων του αρτηριακού τοιχώματος (πχ σε αθηρομεταβολικές νόσους) και στη φυσιολογική και καρκινική αγγειογένεση, και είναι συνοπτικά τα εξής:

1. Μελέτη παραγόντων/υποδοχέων/μονοπατιών μεταγωγής σήματος στην αγγειογένεση, καθώς και στην ανάπτυξη διαφόρων τύπων καρκίνου, με στόχο την ανεύρεση και ταυτοποίηση νέων θεραπευτικών στόχων. 
2. Διερεύνηση της ενδεχόμενης αντιαγγειογενετικής και/ή αντικαρκινικής δράσης νέων βιοδραστικών ενώσεων. 
3. Μελέτη του ρόλου της πλειοτροπίνης και του υποδοχέα της RPTPβ/ζ στην παθοφυσιολογία των οστών, ως στόχων για θεραπευτικές προσεγγίσεις.  
4. Ταυτοποίηση και φαρμακολογικός χαρακτηρισμός ενεργοποιητών της διαλυτής γουανυλικής κυκλάσης και πιθανή χρήση τους σε αθηρομεταβολικά νοσήματα. 
5. Χαρακτηρισμός των δράσεων κλασμάτων της λιποπρωτεΐνης HDL με ποικίλη προέλευση και σύσταση στις λειτουργίες των εδοθηλιακών και λείων μυϊκών κυττάρων των αγγείων 
6. Μελέτη της επίδρασης πεπτιδικών ορμονών (όπως η FSH και το CNP) και της έκφρασης μεταγραφικών παραγόντων (όπως οι Μυοκαρδίνες και ο COUP-TF II) σε ενδοθηλιακές λειτουργίες σχετικές με αγγειογένεση και φλεγμονή. 

Συνεργασίες - Χρηματοδότηση

 Τα μέλη Δ.Ε.Π. του εργαστηρίου συνεργάζονται με μέλη Δ.Ε.Π. και ερευνητές εργαστηρίων του ίδιου ή διαφορετικών τμημάτων του Πανεπιστημίου Πατρών, καθώς και εργαστηρίων άλλων Πανεπιστημίων της Ελλάδας και του εξωτερικού. H έρευνα που διεξάγουν έχει χρηματοδοτηθεί/χρηματοδοτείται από διάφορα ερευνητικά προγράμματα (ΓΓΕΤ, ΥΠΕΠΘ, Επιτροπή Ερευνών Πανεπιστημίου Πατρών, Ευρωπαϊκή Ένωση, ιδιώτες).

Υποδομές

 Το εργαστήριο Μοριακής Φαρμακολογίας του Τμήματος Φαρμακευτικής έχει σύγχρονες υποδομές που περιλαμβάνουν ένα οργανωμένο clean room με πέντε θαλάμους νηματικής ροής βιολογικής ασφάλειας τάξης ΙΙ, τέσσερις επωαστές κατάλληλους για κυτταροκαλλιέργειες και δύο μικροσκόπια ανάστροφης φάσης (ένα απλό και ένα φθορισμού), απλά φωτονικά και ένα intravital μικροσκόπιο φθορισμού, φυγοκέντρους, υδατόλουτρα, PCR, real-time PCR, συστήματα ηλεκτροφόρησης πρωτεϊνών και DNA/RNA, φωτόμετρα (UV, chemiluminescence, fluorescence), ELISA readers, πεχάμετρα, ζυγούς, ένα μετρητή β-ακτινοβολίας, καταψύκτες κ.λ.π. Επιπλέον, τα μέλη του εργαστηρίου έχουν πρόσβαση στις κεντρικές υποδομές και σε όλες τις έντυπες και ηλεκτρονικές πηγές της κεντρικής βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Πατρών.

Διδασκαλία

Διδακτικά, τα μέλη Δ.Ε.Π. του εργαστηρίου συμμετέχουν στη διδασκαλία προπτυχιακών και μεταπτυχιακών μαθημάτων. Τα μαθήματα αυτά είναι:

Προπτυχιακά:

• Εισαγωγή στις Φαρμακευτικές Επιστήμες, παραδόσεις (2ώρες/εβδομάδα) και εργαστήρια (4 ώρες/εβδομάδα), 1ο εξάμηνο. 
• Φαρμακολογία Ι, παραδόσεις (4 ώρες/εβδομάδα) και εργαστήρια (2 ώρες/εβδομάδα), 5ο εξάμηνο. 
• Φαρμακολογία ΙΙ, παραδόσεις (4 ώρες/εβδομάδα), 6ο εξάμηνο. 
• Τοξικολογία παραδόσεις (3 ώρες/εβδομάδα), 8ο εξάμηνο. 
• Μοριακή Φαρμακολογία, παραδόσεις (4ώρες/εβδομάδα) και εργαστήρια (4 ώρες/εβδομάδα), 8ο εξάμηνο. 
• Φαρμακευτική Πρακτική (10 ώρες/εβδομάδα), 9ο εξάμηνο. 
• Φαρμακευτική Φροντίδα (10 ώρες/εβδομάδα), 10ο εξάμηνο. 

Μεταπτυχιακά:

Στο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΠΜΣ) του Τμ. Φαρμακευτικής «Ανακάλυψη και Ανάπτυξη Φαρμάκων»

• Προκλινική και Κλινική Αξιολόγηση φαρμάκων (5ώρες/εβδομάδα). 
• Μοριακοί Στόχοι της Δράσης των Φαρμάκων (3ώρες/εβδομάδα). 
• Θεραπευτικές Προσεγγίσεις Ακριβείας (3ώρες/εβδομάδα).  

Στο ΠΜΣ του Τμ. Φαρμακευτικής «Κοσμητολογία – Παρασκευή και Αξιολόγηση Καλλυντικών Προϊόντων»

• Έλεγχος Ποιότητας, Ασφάλειας και Αποτελεσματικότητας Καλλυντικών Προϊόντων (3ώρες/εβδομάδα). 

Στο Διατμηματικό ΠΜΣ «Πληροφορική Επιστημών Ζωής»

• Αρχές Παθοφυσιολογίας και Θεραπευτικής (3ώρες/εβδομάδα). 

Διδακτικά βιβλία και βοηθήματα από τα μέλη Δ.Ε.Π. του εργαστηρίου Μοριακής Φαρμακολογίας

• Γενικές Αρχές Φαρμακολογίας, Ε. Παπαδημητρίου, 2001 (Εκδόσεις Πανεπιστημίου Πατρών).  
• Βιολογικές Προσεγγίσεις στη Φαρμακευτική, Ε. Παπαδημητρίου και Π. Κατσώρης, 2001 (Εκδόσεις Πανεπιστημίου Πατρών). 
• Εργαστήριο Μοριακής Φαρμακολογίας, Ε. Παπαδημητρίου, 2000, 2001, 2003, 2005, 2008 (Εκδόσεις Πανεπιστημίου Πατρών). 
• Εισαγωγή στις Φαρμακευτικές Επιστήμες, Κ. Αυγουστάκης, Γ. Πάιρας και Ε. Παπαδημητρίου, 2005 (Εκδόσεις Πανεπιστημίου Πατρών). 
• Μοριακή Φαρμακολογία, E. Παπαδημητρίου (Εκδόσεις Παρισιάνου, 2010). 
• Μετάφραση και Επιμέλεια της ελληνικής έκδοσης του βιβλίου «Lecture Notes: Clinical Pharmacology and Therapeutics» των Gerald A. McKay, John L. Reid and Matthew R. Walters, 8th Edition (Εκδόσεις Παρισιάνου, 2014). 
• Συμμετοχή στη μετάφραση και επιμέλεια της ελληνικής έκδοσης του βιβλίου «Pharmacology, 7th Edition» των Humphry P. Rang, Maureen M. Dale, James M. Ritter, Rod Flower and Graeme Henderson (Εκδόσεις Παρισιάνου, 2014). 
• Συμμετοχή στη μετάφραση και Επιμέλεια της ελληνικής έκδοσης του βιβλίου «Pharmacology, 8th Edition» των Humphry P. Rang, Maureen M. Dale, James M. Ritter, Rod Flower and Graeme Henderson (Εκδόσεις Παρισιάνου, 2018). 
• Συμμετοχή στη μετάφραση και Επιμέλεια της ελληνικής έκδοσης του βιβλίου “Casarett and Doull’s Essentials of Toxicology” 2η έκδοση (Εκδόσεις Παρισιάνου, 2013). 

Αντιπροσωπευτικός κατάλογος δημοσιεύσεων

1. Mikelis C, Sfaelou E, Koutsioumpa M Kieffer N, Papadimitriou E. Integrin ανβ3 is a pleiotrophin receptor required for pleiotrophin-induced endothelial cell migration through receptor protein tyrosine phosphatase β/ζ. FASEB J 23:1459-1469, 2009. 
2. Thomas JA, Deaton RA, Hastings NE, Shang Y, Moehle CW, Eriksson U, Topouzis S, Wamhoff BR, Blackman BR, Owens GK. PDGF-DD, a novel mediator of smooth muscle cell phenotypic modulation, is upregulated in endothelial cells exposed to atherosclerosis-prone flow patterns. Am J Physiol Heart Circ Physiol 296:H442-52, 2009. 
3. Koutsioumpa M, Polytarchou C, Courty J, Zhang Y, Kieffer N, Mikelis C, Skandalis S, Hellman U, Iliopoulos D, Papadimitriou E. Interplay between alpha v beta 3 integrin and nucleolin regulates human endothelial and glioma cell migration. J Biol Chem 288:343-354, 2013. 
4. Koutsioumpa M, Poimenidi E, Pantazaka E, Theodoropoulou C, Skoura A, Megalïoikonomou V, Kieffer N, Courty J, Mizumoto S, Sugahara K, Papadimitriou E. Receptor protein tyrosine phosphatase beta/zeta is a functional binding partner for vascular endothelial growth factor. Mol Cancer, 14:19, 2015. 
5. Umaru B, Pyriochou A, Kotsikoris V, Papapetropoulos A, Topouzis S. ATP-sensitive potassium channel activation induces angiogenesis in vitro and in vivo. J Pharmacol Exp Ther 354:79-87, 2015. 
6. Papapetropoulos A, Hobbs AJ, Topouzis S. Extending the translational potential of targeting NO/cGMP-regulated pathways in the CVS. Br J Pharmacol 172:1397-414, 2015. 
7. Glynos C, Toumpanakis D, Loverdos K, Karavana V, Zhou Z, Magkou C, Dettoraki M, Perlikos F, Pavlidou A, Kotsikoris V, Topouzis S, Theocharis SE, Brouckaert P, Giannis A, Papapetropoulos A, Vassilakopoulos T. Guanylyl cyclase activation reverses resistive breathing-induced lung injury and inflammation. Am J Respir Cell Mol Biol 52:762-71, 2015. 
8. Papadimitriou E, Pantazaka E, Castana P, Tsalios T, Polyzos Α, Beis D. Pleiotrophin and its receptor protein tyrosine phosphatase beta/zeta as regulators of angiogenesis and cancer. BBA Reviews on Cancer 1866:252-265, 2016. 
9. Spathis AD, Asvos X, Ziavra D, Karampelas T, Topouzis S, Cournia Z, Qing X, Alexakos P, Smits LM, Dalla C, Rideout HJ, Schwamborn JC, Tamvakopoulos C, Fokas D, Vassilatis DK. Nurr1:RXRα heterodimer activation as monotherapy for Parkinson's disease. Proc Natl Acad Sci U S A 114:3999-4004, 2017. 
10. Glynos C, Bibli SI, Katsaounou P, Pavlidou A, Magkou C, Karavana V, Topouzis S, Kalomenidis I, Zakynthinos S, Papapetropoulos A. Comparison of the effects of e-cigarette vapor with cigarette smoke on lung function and inflammation in mice. Am J Physiol Lung Cell Mol Physiol 315:L662-L672, 2018. 
11. Lampropoulou E, Logoviti I, Koutsioumpa M, Hatziapostolou M, Polytarchou C, Skandalis SS, Hellman U, Fousteris M, Nikolaropoulos S, Choleva E, Skoura A, Megalooikonomou V, Papadimitriou E. Cyclin-dependent kinase 5 mediates pleiotrophin-induced endothelial cell migration. Sci Rep 8:5893, 2018. 
12. Kastana P, Choleva E, Poimenidi E, Karamanos N, Sugahara K, Papadimitriou E. Insight into the role of chondroitin sulfate E in angiogenesis. FEBS J 2019; doi: 10.1111/febs.14830.