ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ «ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΦΥΤΙΚΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ-PLANT UP»
Χρονική διάρκεια: 2017-2021
Χρηματοδότηση : Πράξη «Ενίσχυση Υποδομών Έρευνας και Καινοτομίας» (Πράξη 5002803), Υποέργο 7: Συλλογή, αναγνώριση, αποθήκευση και ex situ καλλιέργεια στον Βοτανικό Κήπο αυτοφυών αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών & Υποέργο 14: Προμήθεια οργάνων και εξοπλισμού-Παν.Πατρών, Επιχειρησιακό Πρόγραμμα « Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία» στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014-2020 με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης).
Συντονιστής της Σύμπραξης : Καθηγητής Αλέξιος-Λέανδρος Σκαλτσούνης, Τμήμα Φαρμακευτικής, ΕΚΠΑ
Συμμετέχοντες Φορείς: 10 ερευνητικοί φορείς (πανεπιστήμια και ινστιτούτα)
Επιστημονικός Υπεύθυνος του Φορέα του Πανεπιστημίου Πατρών (ΠΠ): Ομότιμος Καθηγητής Γρηγόριος Ιατρού, Τμήμα Βιολογίας
Αναπλ. Επιστημονικός Υπεύθυνος του Φορέα ΠΠ : Αναπλ. Καθηγήτρια Φωτεινή Λάμαρη
Κύριοι Ερευνητές του Φορέα ΠΠ : Καθηγητής Σωτήριος Νικολαρόπουλος, Αναπλ. Καθηγητής Γεώργιος Πάϊρας, Αναπλ. Καθηγητής Μανώλης Φουστέρης, Επικ. Καθηγήτρια Βασιλική Μαγκαφά, Αναπλ. Καθηγήτρια Μαρία Πανίτσα, Ομότιμος Καθηγητής Δημήτριος Τζανουδάκης
Το πρόγραμμα PlantUp στοχεύει στην ανάπτυξη υποδομών αιχμής που αποσκοπούν στην αξιοποίηση και διατήρηση της ελληνικής βιοποικιλότητας μέσω της εφαρμοσμένης έρευνας με τελικό αποδέκτη τον άνθρωπο. Το PlantUp είναι αφιερωμένο στην έρευνα και την αξιοποίηση του φυτικού κεφαλαίου με στόχο την ανάπτυξη Φυσικών Προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας.
Υψηλά καταρτισμένοι ειδικοί στους τομείς της βοτανικής, αγρονομίας, χημείας και τεχνολογίας φυσικών προϊόντων, γενετικής, αναλυτικής χημείας και φυτοπροστασίας ενώνουν τις δυνάμεις τους για την δημιουργία αυτής της υποδομής. Λαμβάνοντας υπόψιν ότι η Ελλάδα είναι μια περιοχή υψηλής φυτικής βιοποικιλότητας (6.000 από τα οποία 1200 ενδημικά), στοχεύουμε στην αξιοποίηση της εφαρμόζοντας ένα συγκεκριμένο πλάνο βιώσιμης συλλογής και χαρακτηρισμού φυτών, φυτικών ιστών και σπόρων. Η έκταση της υποδομής θα καλύπτει ένα πεδίο από τον συστηματικό/γενετικό/μορφολογικό χαρακτηρισμό, μέχρι την ανάλυση/φυτοχημεία/βιολογική αξιολόγηση των καινοτόμων φυσικών προϊόντων.
Το PlantUp περιλαμβάνει την ορθολογιστική και ομοιόμορφη ενίσχυση της υπάρχουσας υποδομής των δικαιούχων, σε πανελλήνιο επίπεδο, με στόχο τη βιώσιμη αξιοποίηση της φυτικής βιοποικιλότητας μέσω της δημιουργίας προϊόντων προστιθέμενης αξίας. Σύμφωνα με το σχέδιο υλοποίησης του PlantUp, έχουν οριστεί συγκεκριμένοι ερευνητικοί άξονες πάνω στους οποίους θα δημιουργηθεί η προτεινόμενη υποδομή: αναγνώριση επιθυμητού φυτικού υλικού (φυτά, σπόροι), συλλογή και καλλιέργεια, χημική ανάλυση και χαρακτηρισμός, φυτοχημεία και απομόνωση, αναβάθμιση πρωτοκόλλων σε πιλοτική κλίμακα, και παραγωγή προϊόντων προστιθέμενης αξίας. Όλα τα παραπάνω στάδια θα πλαισιωθούν από σύγχρονο εξοπλισμό, βάσεις δεδομένων και τράπεζες δειγμάτων. Ειδικότερα η ταυτοποίηση και καταγραφή του ενδημικού φυτικού πλούτου, αποτελεί άξονα ιδιαίτερης σημασίας καθώς και προαπαιτούμενο για τη διατήρηση αυτής της βιοποικιλότητας. Οι υπάρχουσες φυτικές συλλογές των δικαιούχων θα αναβαθμιστούν και τα υπάρχοντα ερμπάρια θα συνδεθούν, με τη βοήθεια DNA barcoding, γεγονός που θα διευκολύνει και θα προάγει την εξερεύνηση και αξιοποίηση του φυτικού πλούτου.
Η έλλειψη πιστοποιημένου γενετικού υλικού καθώς και η υπερ-εκμετάλλευση της άγριας βιοποικιλότητας κάνουν επιτακτική την ανάγκη νέων υποδομών για την in vitro παραγωγή πολλαπλασιαστικού υλικού, την εξέταση και πιστοποίηση σπόρων και τη βελτίωση των καλλιεργητικών πρακτικών με την εισαγωγή νέων τεχνολογιών υδροπονίας, αεροπονίας και "έξυπνων θερμοκηπίων", με στόχο την ανάπτυξη ανταγωνιστικών προϊόντων και υπηρεσιών. Η ανακάλυψη φυτικών taxa (είδη, ποικιλιών) με παρόμοιες ή καλύτερες ιδιότητες, απαιτεί την ανακάλυψη νέων βιοδεικτών με βάση τη μελέτη των υπαρχόντων φυσικοχημικών χαρακτηριστικών, γενοτύπων και φαινοτύπων. Το PlantUp θα εκμεταλλευτεί νέες τεχνολογίες για να αναγνωρίσει και να πολλαπλασιάσει το κατάλληλο φυτικό υλικό, και να υπερβεί τις χρονοβόρες διαδικασίες για την απομόνωση και παραγωγή Φυσικών Προϊόντων με καινοτόμες βιολογικές δράσεις. Επιπλέον, το PlantUp μέσω του σχεδίου ασφάλειας και φυτοπροστασίας, θα μελετήσει σε βάθος πιθανά Επικίνδυνους Οργανισμούς, σε ειδικές εγκαταστάσεις βιοασφάλειας (επίπεδο 2 και 3) με στόχο την ανάπτυξη εργαλείων για τη διαχείρισή τους, τον έγκαιρο εντοπισμό τους, και την εκτίμηση του κινδύνου τους για τα οικοσυστήματα και τις καλλιέργειες. Με αυτό τον τρόπο, θα παραχθεί γνώση σχετικά με την επιδημιολογία και οικολογία τους, θα αποσαφηνιστούν οι μοριακές αλληλεπιδράσεις μεταξύ των επικίνδυνων οργανισμών και των φυτών ξενιστών τους, θα οριστούν οι συνθήκες και ο χρόνος καραντίνας, με στόχο να ελαχιστοποιηθεί το αποτύπωμα και το αντίκτυπό τους (οικονομικό, οικολογικό, κοινωνικό) στο φυτικό κεφάλαιο.
Περισσότερα για το πρόγραμμα στην σελίδα: Plant-up
